ئەبو كاروان، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان
لەرۆژی 2015/3/9 و 2015/3/10 پەرلەمانی كوردستان دانیشتنی ژمارە (٢) وژمارە (٣) ی ئاسایی خولی بەهارەی ئەنجامدا، خاڵی سەرەكی ئەم كۆبوونەوانە تایبەت بوو بەگفتوگۆكردن لەسەر پڕۆژە یاسای سندوقی داهاتەكانی نەوت و گاز لەهەرێمی كوردستان. سەرەتا ئەمەوێ ئاماژە بەوە بكەم كەپێنچ فراكسیۆنی پەرلەمان ( پارتی – گۆڕان – یەكێتی – یەكگرتووی ئیسلامی- كۆمەڵی ئیسلامی) ئەگەر لەكۆبوونەوە داخراوەكانیان رێككەوتن ئەنجامنەدەن چەند گرفت دروستدەكەن، وەك ئەوەی كە پرۆژە یاسای سندوقی نەوت و گاز كە هەوڵدرا بۆماوەیەكی زۆر دوابخرێ و سەرەڕای گرنگی بابەتەكە. دواخستنی چەندین بابەتی تری وەك پرۆژەی دەستور…هتد، بەڵام كاتێك رێككەوتن دەكەن چۆن پەیڕەوی ناوخۆو یاساو رێساكان بەلاوە دەنێن و دیموكراسییەت بەرتەسك دەكەنەوەو ئازادییەكان دەخنكێنن، وەك بێدەنگی لەهەمبەر گەڕانەوەی یاسای رێكخستنی خۆپیشاندان و یاسای دانانی قایمقام و بەڕێوەبەری ناحییەكان، كەپێچەوانەی یاسای هەڵبژاردنی پارێزگاكان بڕیاری لەسەردرا. هەركاتێك ناكۆك بن لەنێوان خۆیاندا، لەپەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی تر نزیكدەبنەوەو داوای هاوكارییان لێدەكەن و خۆیان بەنزیكترین فراكسیۆن لەو فراكسیۆنانە دەزانن و بەبرا پشت لەقەڵەمیان دەدەن و ئەگەر هەڵوێستەكانیش پێچەوانە بن ئەوا دەیان تۆمەت و بوختانیان بۆدروستدەكەن.
خاڵی سەرەكی و ناكۆكی ئەم پرۆژە یاسایە لەكۆبوونەوەكانی پەرلەمانداو بەپێی پڕۆژەكەو راپۆرتی لیژنەكانی (كاروباری یاسایی ) و (دارایی و كاروباری ئابوری وەبەرهێنان )و (پیشەسازی و وزەو سەرچاوە سروشتییەكان ) لەماددەی سێیەم كەدوو رای لەسەربوو بەمشێوەیەیە :-
1: زۆرینەی ئەندامانی (دەكەس لەكۆی هەژدە كەس لەگەڵ ئەم رایەدا بوون ):-
پاڵپشت بەحوكمی ماددەی (١٥) لەیاسای نەوت و گازی ژمارە(٢٢)ی ساڵی٢٠٠٧ سندوقێك بەناوی (سندوقی داهاتەكانی نەوت و گاز لەهەرێم) دادادەمەزرێنێت و كەسایەتی مەعنەوی و سەربەخۆی دارایی و كارگێڕی هەیەو لەڕووی رێكخستنەوە سەر بەئەنجومەنی هەرێمی نەوت و گاز دەبێت.
2: بەشێك لەئەندامان (حەوت كەس لەهەژدە كەس لەگەڵ ئەم رایەدا بوون ):-
پاڵپشت بەحوكمی ماددەی (١٥) لەیاسای نەوت و گازی ژمارە(٢٢)ی ساڵی ٢٠٠٧ سندوقێك بەناوی (سندوقی داهاتەكانی نەوت و گاز لەهەرێم) دادادەمەزرێنێت و كەسایەتی مەعنەوی و سەربەخۆی دارایی و كارگێڕی هەیەو لەڕووی رێكخستنەوە سەر بەئەنجومەنی وەزیران دەبێت.
بۆئەوەی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان ئاگادار بن كەئێمە چۆن مامەڵە لەگەڵ پرۆژە یاسایەكی بەو شێوەیە دەكەین، كەجێی ناكۆكی فراكسیۆنەكانە لەلایەك و لەلایەكی ترەوە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی دەرەوەی پێنج فراكسیۆنەكە بایكۆتی كۆبوونەوەی پەرلەمان دەكەن، هەربۆیە لێرەدا وەك فراكسیۆنی ئازادی دووپاتی هەڵوێستەكانی رابردومان دەكەینەوە، كەئێمە ( بەپێی ناوەڕۆكی پرۆژەكان و پرسەكان مامەڵە دەكەین، كەچەند لەخزمەتی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستاندا بێت و چەند لەخزمەتی چەسپاندنی دیموكراسی و ئازادییەكان و مافی مرۆڤدا بێت. لەبەرئەوە لەڕۆژی ٩/٣/٢٠١٥ لەدانیشتنی ژمارە (٢) دا لەسەر ئەو دوو رایە ناكۆكەی كە لەسەرەوە ئاماژەم پێدا هەڵوێستی ئێمە بەم شێوەیە بوو (ئێمە لەهەرشوێنێك ناوەندی گفتوگۆو بڕیاردان فراوانتر بێت لەگەڵیداین، هەربۆیە لەگەڵ رای دووەمدام، كەسەر بەئەنجومەنی وەزیران بێت ).
شایەنی باسە هەریەك لەپەرلەمانتارانی توركمان و پێكهاتەكان و حزبەكانی تر لەدەرەوەی پێنج فراكسیۆنەكە، لەسەر ئەم دوو رایە رای جیاوازییان هەبوو، واتە ئێمە لەسەر ئەو پرسە رای جیاوازمان هەبوو، هەر یەكێكمان بەپێی قەناعەتی خۆی هەڵوێستی دەربڕی.
لێرەوە دەچمە سەر وەڵامی ئەو پرسیارەی كەئێمە بۆچی و چۆن بایكۆتی دانیشتنی ژمارە (٣)ی رۆژی ١٠/٣/٢٠١٥ مانكرد؟ هاوڕا لەگەڵ (١٥) پەرلەمانتاری دەرەوەی پێنج فراكسیۆنەكانە و پشتگیریكردنمان لەلایەن چەند پەرلەمانتارێكی فراسیۆنەكانی ترو ئەنجامدانی كۆنگرەیەكی رۆژنامەنووسی لەسەر بایكۆتكردنمان و دەرچوونمان لەهۆڵی پەرلەمان، وەڵامەكەش ئەوەیە كەفراكسیۆنەكانی (پارتی – گۆڕان – یەكێتی – یەكگرتوو – كۆمەڵ)، چەندین كۆبوونەوەیان ئەنجامدا، لەسەر ئەم پرۆژە یاسایەو دانانی لەبەرنامەی كاری كۆبوونەوەكان و دواتریش رۆژی یەكەم بۆماوەی زیاتر لەكاتژمێرێك لەگەڵ دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كۆبوونەوەیان ئەنجامدا، بێ بەشداری فراكسیۆنەكانی ترو لەكاتی بەڕێوەچوونی كۆبوونەوەكەدا یەكێك لەسەرۆكی فراكسیۆنەكانی پێنج قۆڵیەكە بەئاشكرا داوایكرد جارێكیتر كۆبوونەوەكە رابگیرێو بوار بدرێتە هەرپێنج فراكسیۆن بۆئەوەی لەدەرەوەی هۆڵی پەرلەمان و لەكۆبوونەوەی داخراودا لەگەڵ دەستەی سەرۆكایەتی كۆببنەوە، بەمەبەستی گەیشتن بەڕێككەوتن بەبێ بەشداری فراكسیۆنەكانی تر. ئەوەش دیسان ناڕەزایەتی چەندین پەرلەمانتاری لێكەوتەوە لەفراكسیۆنەكانی ترو بەپەرلەمانتارانی پێنج فراكسیۆنەكەوە، لەسەر داواكردنی ئەو سەرۆك فراكسیۆنەو راگرتنی كۆبوونەوەكان بواری گفتوگۆكردنم هات ( دوای گفتوگۆی چەندین پەرلەمانتار دژی ئەو بۆچوونەو بەم شێوەیە راكانم دەربڕی: (لەگەڵ ئەو رایەم كەنابێت لەهۆڵی پەرلەمان ئەم پرسە دەربچێت و پێویستە لێرە یەكلایی بكرێتەوە، بەتایبەت لەوە خراپتر ئەوەیە جارێكی تر ئەم پێنج فراكسیۆنە بچنە دەرەوەی هۆڵ و یەكلای بكەنەوە، ئەم پێنج قۆڵیە بووەتە گرفت بۆكاروباری پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمان ).
جێی وەبیرهێنانەوەیە ئەم پێنج فراكسیۆنە دەیانجار پێشترو لەسەر پرۆژە یاساكان كۆدەبنەوەو بەبێ بەشداری ئەوانیتر رێكدەكەون.
دوای گفتوگۆی من و چەندین پەرلەمانتار بەهەمان شێوە دژی ئەو بۆچوونە قسەیان كردو سەرۆكی پەرلەمانیش كۆبوونەوەكەی كۆتایی پێهێناو بۆڕۆژی دوایی ١٠/٣/٢٠١٥ بەمەبەستی رێكەوتن دوایخست.
سەرلەبەیانی رۆژی 2015/3/10 كەبڕیاربوو كاتژمێر ١٠ دانیشتنەكە دەستپێبكات، ئەندامانی پەرلەمان لەهۆڵی كۆبوونەوەدا چاوەڕوانی ئەنجامی كۆبوونەوە داخراوەكەی نێوان پێنج فراكسیۆنەكەو دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان بوون و زیاتر لەكاتژمێرو نیوێكی خایاند، بەبێ بەشداری فراكسیۆنەكانی تر كە (پێچەوانەی پەیڕەوی ناوخۆیە). ئەمەش وایكرد ئێمە لەفراكسیۆنەكانی چوار حزبەكەو فراكسیۆنەكانی پێكهاتەكان و توركمان هەڵوێست وەربگرین و بایكۆتی كۆبوونەوەكە بكەین و ئەم هەڵوێستە لەكاتی بەڕێوەچوونی كۆبوونەوەكەدا بخەینەڕوو. بۆیە رێككەوتین من بەناوی ئەو فراكسیۆنانەوە وتەیەكی كورت پێشكەش بكەم و بایكۆتی كۆبوونوەكە رابگەیەنین و بچینە دەرەوەی هۆڵی پەرلەمان، بەمەبەستی دەربڕینی ناڕەزاییەتی بەرانبەر كۆبوونەوە داخراوەكانی پێنج فراكسییۆنەكە.
دوای ئەوەی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان لەكۆبوونەوەكە گەڕانەوە، ئاگاداری سەرۆكی پەرلەمانم كرد كەئێمە بایكۆتی ئەم دانیشتنە دەكەین، چونكە بەڕێزتان زۆرجار پێشیلی پەیڕەوی ناوخۆ دەكەن و داوای لێكردم ئەم كارە نەكەین، بەڵام ئەوەم روونكردەوە، كەبوار بدەن بایكۆتی خۆمان رابگەیەنین وەك مافێكی ئاسایی خۆمان و بۆیە لەسەرەتاوە هەڵوێستەكانم بەم شێوەیە دەربڕی ( ئێمە چەندینجار تێبینیمان لەسەر ئەوە داوە كەدەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆكی پێنج فراكسیۆن لەژوورە تاریكەكاندا كۆدەبوونەوە و بڕیار دەدەن، ئەمەش پێشێلكردنی پەیڕەوی ناوخۆیەو ئێوە ئەگەر رێككەوتوون لەسەر ئەوەی فراكسیۆن یەك پەرلەمانتار نەبێت، ئەوا پەیڕەوی ناوخۆ هەمواربكەن، ئێستا بتانەوێت و نەتانەوێت بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی كارپێكراو ئەم حزبانەی یەك كورسی پەرلەمانیان هەیە فراكسیۆنن، بۆیە ئێمە وەك فراكسیۆنەكانی”بزوتنەوەی ئیسلامی، سۆسیالیست، ئازادی، ئاراستەی سێیەم، كلدو ئاشوریی، توركمان، ئەرمەن” بایكۆتی ئەم دانیشتنە دەكەین و دەچینە دەرەوە، لەبەرامبەردا كەهێشتا وتەكەم تەواونەكردبوو سەرۆكی پەرلەمان خۆی پێنەگیرا، وەڵامیدامەوەو رایگەیاند كەنەپێچەوانەی پەیڕەوی ناوخۆیەو نەپەیوەندیشی بەزۆرینەو كەمینەوە هەیە، بەڵكو ئەو فراكسیۆنانەی كە بەزۆرینە ناویان هاتووە %٩٥ رێژەی پەرلەمان پێكدێنن.
من لێرەدا بەسەرۆكی پەرلەمان دەڵێم كۆبوونەوەی پێنج فراكسیۆنەكە ئەنجامدەدەیت بۆچی فراكسیۆنەكانی تر بانگ ناكەن و ئەگەر بۆوەرگرتنی رایە وەك باستانكرد باشتر نییە رای ئەوانیتر وەرگرن؟ ئایا دەزانی كۆبوونەوەی فراكسیۆنەكان پەیوەندی بەزۆرینەو كەمینەوە نییە؟ ئایا دەتوانی بڵێیت ئەو لایەنانەی یەك كورسی پەرلەمانیان هەیە فراكسیۆن نین؟ من دڵنیام ئەجندای چەند فراكسیۆنێك ئەوەیە كەیەك كورسی نەبێتە فراكسیۆن، منیش دەڵێم ئەوكاتەی پەیڕەوتان هەمواركرد، ئاساییە بەو شێوەیە كاربكەن. ئەوەی جێگای رەخنەی ئێمەیە سەپاندنی مۆركی پێنج قۆڵیەكەیە، كەلەسیستەمی حكومڕانیدا دیموكراسی بەرتەسك دەكەنەوەو ئازادییەكان دەخنكێنن. لەوەش زیاتر ئەوەیە بڵێم چەندینجار سەرۆكی پەرلەمان دووپاتی ئەوە دەكاتەوە، كەئەم پێنج فراكسیۆنە %٩٥ كورسیەكانی پەرلەمان پێكدێنن، لەكاتێكدا بەڕێزی لەبیری چووەتەوە ئەو پەرلەمانەی ئەو سەرۆكایەتی دەكات (١١١) كورسیە، نەك سەد كورسی. پێویستە ئاماژە بەوەش بكەم بۆیەكەمینجار”سایتی” پەرلەمانی كوردستان لەگواستنەوەی هەواڵی كۆبوونەوەكە، ئاماژەی بەوەكردووە سەرۆكی پەرلەمان وەڵامی پەرلەمانتار (عەبدولڕەحمان فارس )ی داوەتەوەو دەقی وەڵامەكەی وەك خۆی دابەزاندووە، كەئەمەش جێگای پرسیارو نیگەرانیە، كەبۆچی تاكو ئێستا سەرۆكی پەرلەمان سەدانجار روونكردنەوەو وەڵامی پەرلەمانتارانی داوەتەوە لەكۆبوونەوەكان، بۆیەكجاریش لەسایتەكە ئاماژەی پێنەدراوەو باس نەكراوە؟ ئایا پرسیار دروست نابێت بۆچی بەم شێوەیە؟ وەڵامەكەش بۆسەرۆكی پەرلەمان و سایتەكە بەجێدەهێڵێم..
جێگای خۆیەتی لێرەشەوە وەڵامی هەندێ پەرلەمانتارو دەزگای راگەیاندن بدەمەوە، كەكۆمەڵێ تۆمەت و بوختانیان ئاراستە كردین، لەبەرئەوەی هەڵوێستی سەربەخۆی خۆمان هەبوو لەو دوو كۆبوونەوەی ئەنجامدرا. هەر لەكاتی بەجێهێشتنی كۆبوونەوەكەو چوونەدەرەوەمان لەهۆڵی پەرلەمان، لەڕاگەیاندنەكانیشدا باسی ئەوەكرا، كەئەم هەڵوێستەیان لەژێر كاریگەری پارتیدایە، هەروەها بڵاوكردنەوەی هەواڵێكی بەپەلە گوایە پارتی و شیوعی بایكۆتی كۆبوونەوەی پەرلەمانییان كرد! لێرەدا بەڕاشكاوی دەڵێم هەڵوێستی من وەك فراكسیۆنی ئازادی لەسەر ئەو راجیاوازەی پرۆژە یاساكە لەڕۆژی یەكەمی كۆبونەوەكەدا بەتەواوەتی پێچەوانەی رای فراكسیۆنی زەردبوو، لەكاری سیاسی پەرلەمانیدا ئاساییە لە هەڵوێستێكدا لەگەڵ یان دژی هەر حزب و كوتلەیەكی پەرلەمانی بیت. ئەو چەواشەكاریانەش تەنها بۆ بەلاڕێدابردنی هەڵوێستە مەبدەئیانەكەی ئێمەیە و هیچی تر . لەكاتێكدا ئێمە هیچ بڕیارێكمان نییە بەبەردەوامی لەگەڵ لایەنێك رێككەوین و دژی لایەنی تر بین. بەڵێ زۆر ئاساییە هەندێجار هەڵوێستمان یەكانگیر بێت لەهەڵوێست و پرۆژە یاسایەكدا، لەگەڵ فراكسیۆنی زەردو هەندێجار لەگەڵ گۆڕانیش و جارێكیتر لەگەڵ یەكێتی و دواتریش لەگەڵ یەكگرتوو یان، كۆمەڵی ئیسلامی، بۆیە هەروەك لەسەرەتادا ئاماژەم پێدا، ئێمە بەپێی ناوەڕۆك مامەڵە دەكەین و دژی لایەنێكی دیاریكراو نین و دۆستی لایەنێكی دیاریكراو نین. ئەوەی جێی سەرسوڕمانیشە بۆچی كەناڵێكی راگەیاندن بەپەلە هەواڵێك بڵاوبكاتەوە، كەپارتی و شیوعی كشاونەتەوە، لەكاتێكدا من وەك فراكسیۆنی ئازادی لەناو هۆڵی پەرلەماندا بەناوی سەرجەم فراكسیۆنەكانی پێكهاتەو نەتەوەكان و چوارحزبەكە بایكۆتكردنی دانیشتنەكەم راگەیاند، ئیتر بۆچی ئەو چەواشەكارییە؟ ئایا كام پەرلەمانتار ئەو هەواڵەی گەیاندە كەناڵەكە؟ ئەرێ بەڕاست ئەو هەڵویستە لەبەرژەوەندی فراكسیۆنەكەیدا بوو، یان كەناڵەكە خۆی لەڕێگای پەیامنێرێكی چەواشەكارەوە هەواڵەكەی پێگەیشتبوو؟
لەكۆتاییدا دەڵێم بەڕێزانی پێنج فراكسیۆنەكە كەسازان و رێككەوتن ئەنجامدەدەن، پێشێلی دیموكراسییەت و ئازادییەكان و پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان و یاساو رێسا كارپێكراوەكان مەكەن و ئەگەر ناكۆكیش بن، تۆمەت و بوختانی نابەجێ ئاڕاستەی پەرلەمانتارانی تر مەكەن، چونكە هێز نییە لەهەڵوێستی سەربەخۆیی و راستەقینەی خۆمان پەشیمانمان بكاتەوە. مێژووشمان لەم بارەوە وانەی زۆرو ئەزموونی دەوڵەمەندی تێدایە، زۆرجاریش خەڵك لەئێمەوە فێری وانەی پەشیمان نەبوونەوە بووە.
