بۆ چاودێران، كە بە وردی بەدوای گۆڕانكارییەكانی سوریادا دەگەڕێن، بڕیاری ئەمریكا بۆ پێكهێنانی هێزێكی سنووری سی هەزار كەسی، بە گۆڕانێكی چاوەڕوان نەكراو دانانرێت.حەوت ساڵ لەمەوبەر، كە سەفیری ئەمریكا لە دیمەشق، بەمەبەستی پارێزگاری لە ئۆپۆزسیونی سوریا بەرەو شاری (حما) ڕۆیشت، سیاسەتی ئەم وڵاتە لەبەرامبەر سوریا لەوكاتەوە شوێنكەوتووی بەرزی و نزمی سیاسی، ئاڵۆزی جوڵاندن و بەردەوام بوونی ئەم قەیرانەی سوریا بووە.ئەم سیاسەتە چەند وێستگەیەكی تایبەتی هەبوو، سەرەتا وترا بەشار ئەسەد دەبێت بڕوات، دواتر ئۆباما بەناوی چەكی كیمیایی هێڵی سووری دانا، لەدوای ئەمە نیگاكان و هەوڵەكان بەئاڕاستەی ڕووبەڕوبونەوەی داعش بوون.ئەم ئاڵوگۆڕانە گشتی لە نەبوونی رێگایەكی ئاسان و دیاریكراو، نەخویندنەوەی ڕەوشەكە لەسەرەتاوە بە وردی و بەرهەمی دوو شكستی گەورە بوو: شكست لە دۆزینەوەی هێزێكی میانەرەو لە سەر زەوی، لە بەین چوونی سوپای ئازادی سووریا و سەر هەڵدانی داعش و بەرەی نوسرە وەكوو سەرەكیترین دوژمنانی ئەسەد.
ئەم بابەتە قۆناغ بەقۆناغ پێشەنگی سیاسی و سەربازی كۆشكی سپی و سیاسەتی هەڵوەشاندنەوەی پێكهاتەكانی دەوڵەتی لە سەر دیمەشق گۆڕی.
كوردەكانی سوریا، دەقیق لەم كاتە مێژووییەدا، سەریان هەڵدا و بە شێوازێكی سكۆلار و تێڕوانینێكی سەرووی مەزهەبی و قەومی، هەوڵیاندا، كێشەی (كەمی هاوپەیمان)ی واشنتۆن لەسوریا چارەسەر بكەن. بە هاتنە ناوەوەی ڕوسیا بۆ سەر شانۆ لەمانگی نۆی ۲٠۱٥ و نزیكی توركیا، بە جەمسەری ڕوسیا و ئێران، بارودۆخ جارێكی تر بۆ واشنتۆن دژوارتر بوو.پێكهێنانی هاوپەیمانیەتی سوریایی دیموكرات، بەهاوبەشی لە كورد، عەرەب و مەسیحییەكان كە ی.پ.گ بڕبڕەی پشتی ئەم هێزەیە، ڕەوایەتی پێویست بوو بۆ ئەوەی كە بەناونیشانی یەك دامەزراوەی سوری كەلەسەروی نەژاد و مەزهەبەوە سەیر بكرێت ئامادەكرد. ئەمە شتێك بوو كە ئەمریكا بۆ بەرەو پێش چون لە باكوور و باكووری ڕۆژهەڵاتی سوریا پێویستی پێی بوو، و لەم ڕێگایەوە دەیتوانی تێڕوانینە بەردەوام و تاڵەكانی توركیا لەبەرچاو نەگرێت.دۆناڵ تڕامپ كە هات، بەهۆی نەبوونی بەدیلی باشتر، گۆڕانكاری لەم سیاسەتەدا نەكرد، چونكە جێگرەوە و بەدیلی ئەو بارو دۆخەی كە لە سوریا دەگوزەرا دانە دەستی تەواوی خاكی سوریا بوو لە دوای شەڕی داعش، بە ڕوسیا و ئێران.كە بەناونیشانی یەك گۆڕانكاری ستراتیژی خراپ نەیدەتوانی ببێتە جێگای ڕەزامەندی و پەسەندكردنی كۆشكی سپی.پێكهێنانی هێزێك، بەناوی پاسەوانی سنوور، لەلایەن (هاوپەیمانی نێودەوڵەتی) دژی داعش، لەڕاستیدا پێشەكی و ئامادەكارییەك بوو بۆ گفتوگۆی ئاشتی داهاتوو، تا شوێن و وەزعی هێزەكانی سوریای دیموكرات جێگیر و بەهێز ببێ، مانایەكی تری ئەم گفتوگۆیە ئەوەیە كە نەك تەنها ناوچە كوردنشینەكان، بەڵكو شارەكانی تری عەرەب نشینی ژێر دەستی داعش، وەك: ڕەقە و مەنبەج… كە لە دەستی داعش ئازاد بوون، ڕادەستی دەوڵەتی سوریا نەكرێن و لەلایەن عەرەبەكانی هاوپەیمانی كوردەكانەوە بەڕێوە ببرێن.
لە واقعدا ناوچەكانی باكوری ڕۆژهەڵات و باشوری سوریا بە ناوچەی ژێر دەسەڵاتی ئەمریكا گۆڕاوە، وەك ماوەی دەورەی تێپەڕو گواستنەوەی دەسەڵات و چاكسازییەكان، تا جارێكی تر دۆخی پێشوو سەرهەڵناداتەوە.ئەم سیاسەتە بۆ كوردەكان، بەمانای هەڵگرتنی هەنگاوێكی ترە، بەرەو لای پێكهێنانی(هەرێمێكی خۆسەری).
چاودێرانێ كە باوەڕیان وابوو كە ئەمریكا، لە دوای گشت پرسی كوردستانی عێراق، بەهەمان شێوە، پشتی كوردەكانی سوریاش بەردەدات. دوچاری چەند هەڵە تێگەیشتنی بنەڕەتی بوون.ئەوەی ئەمریكا لە عێراق بابەتێك كە ڕووبەڕوی بووە وە ئەوەبوو هاوپەیمانی بەغدا و هەولێر بوو، كە شەرعیەتی دەسەڵاتی لە عێراق قبوڵ بوو، كە نەبووە هۆی گۆڕینی سنورەكان، ئەمەش بە زیانی كوردەكان تەواو بوو.بەڵام واشنتۆن شەرعیەتی سیستەمی دەسەڵاتداری ئێستای سوریا قبوڵ ناكات، لەشەڕدا لە سوریا لایەنگری بۆ كوردەكان دەكات. جودا لە ئەمانە كوردەكانیش بە دووربینی خۆیان هەر جۆرە نییەتی جیابوونەوەیان رەتكردەوە و خۆیان بە خاوەنی ڕاستەقینەی وڵات ناساندووە.لەڕاستیدا یەكێك لە لێهاتووی و توانای سیاسەتكردنی كوردەكانی سوریا، كە كوردەكانی ئێران و عێراق بە تەواوی لێی بێ بەشن ئەوەیە كە ئەمان خۆیان بە خاوەنی تەواوی وڵات دا ئەنێن.
كوردەكانی سوریا بۆ هەموو سوریا دەستور دەنوسن و سوپا پێك دەهێنن، عەرەب، ئاشوری و دەروزی لە سەر كارەكانیان دا ئەنێن. واتە سود لە هەموو نەتەوەكانی تر وەردەگرن و لە لەڕاستیشدا خەریكی بەرەو پێش بردنی پڕۆژەكانی خۆیانن.
جیاوازییەكی تر ئەوەیە كە ئامادەیی كوردانی سوریایە بۆ بەرخۆدان و بەرگرییە، بە بەراورد بە كوردەكانی عێراق، زیاترە.
دژوارە پێشبینی بكرێت كە كوردەكانی سوریا وەك كوردەكانی عێڕاق هەر وەكوو مانگی سێی ۱۹۷٥ و مانگی دەی۲٠۱۷ بەسادەیی دەست لە بەرەكانی شەڕ هەڵبگرن و خاكی خۆیان بەئاسانی بدەن بە دەستەوە.ئەردۆغان كە خۆ نواندنەكانی بۆ ی.پ.گ و سوریای دیموكرات تادێت بەر بڵاوتر ئەبێت، بە باشی بە ئەم حەقیقەتە ئاشنایە و ئەزانێ كە هێرش كردنە سەر عەفرین، ئاسان نابێت و دەبێت چاوەڕوانی بەرەنگاری و بەرپەرچدانەوەیەكی درێژ و شەڕی شار و پڕ زەرەرو زیانی گیانی و ماڵی بكات. بەو هۆیەوە بەدور دەزانرێت كە ئەم هێرشەی توركیا بۆ سەر عەفرین درێژە بكێشێت.یەكی لە هۆكارەكانی درووست بوونی هێزی سنوور لە لایەن ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی، درووست كردنی بەربەستێكە لە بەرامبەری هەڕەشەكانی توركیا و ئەگەری هێرشی سوریە لە داهاتوودا. بە دڵنیایی پێش بینی دەقیقی روداوەكانی داهاتوو ئاسان نین، هەرچەن یەك بابەت ڕوونە، ئەویش ئەوەیە، كە زەمەن یا ڕۆژگار بە زیانی كوردەكان نییە.
سەرچاوە:ماڵپەری دیپلماسی ایرانی
