هەژدە ساڵ بەر لە ئەمڕۆ، لە ئاکامی گەلە کۆمەیەکی نێودەوڵەتی و هەوڵێکی چەتەگەریی جیهانیدا، لە ١٥ی شوباتی ١٩٩٩ رێبەری گەلی کورد هەڤاڵ عەبدوڵڵا ئۆجالان، لە نایرۆبی پایتەختی کینیا رفێندراو رادەستی دەوڵەتی تورکیا کرا، لەو کاتەوە تا ئێستا لە ژووری ئینفرادی، زیندانی دوورگەی ئیمڕاڵی وەک بارمتەیەک بەند کراوە.
ئامانجی هێزە پیلانگێڕەکان، درێژەدان بوو بە رێکەوتنە شومەکانی سایکس-پیکۆ و لۆزان، کە بریتی بوون لەو پەیماننامانەی بڕیاری نەخشەکێشان و دیزاینکردنی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستیان دەستنیشان کردبوو، لە دەرەنجامیشدا نەک هەرتەنیا بڕیارو ئیرادەی گەلی کوردستانیان رەچاو نەکردبو و کوردانیان بەبێ ستاتۆو پێگەی سیاسیی هێشتبوویەوە، بەڵکو نکوڵی لێکردن و قڕکردنی جەستەیی و کولتورییان کردبوو بە بەشی کوردان. لەم سۆنگەیەوە، بەردەوام کێشەی کوردیان وەک کارتێک بەکار هێناوە، بۆ بەدەستهێنانی خواستەکانیان و راگرتنی هاوسەنگییەکان بە ئاراستەی بەرژەوەندییەکانی خۆیان.
پیلانگێڕان کەسایەتی کوردی ئازاد و بزاڤە ئازادییخوازەکەیان بەمەترسی بۆ سەر هەژمونگەرایی و سیاسەتە چاوچنۆکەکانی خۆیان بینی و ترسیان لە هەوڵەکانی چارەسەرکردنی کێشەی کورد هەبوو کە رێبەر ئاپۆ هەوڵی پێشخستنی دەدا. بۆیە لەڕێگەی ئەو گەلەکۆمەوە هەوڵیاندا کوردی ئازاد لە ناوبەرن، یان بێ کاریگەری بکەن، بەم جۆرەش کوردی ملکەچ و دەستەمۆ بە ئاراستەی ئامانجەکانیان بەکار بهێنن. لەم رێگایەشەوە دەستێوەردان بۆ خۆرهەڵاتی ناوین بکەن و هەوڵی جێبەجێکردنی پڕۆژەکانیان دەرهەق بە ناوچەکە ئەنجامبدەن.
هەژدەساڵی بەردەوامە، تێکۆشانێکی بەردەوام و نەپساوە، بەرامبەر بە هێزە پیلانگێڕەکان و داردەستەکانیان بەڕێوە دەچێت، بە بەرخودانی تایبەت و بێ هاوتای رێبەر ئاپۆ و په‌كه‌كه و گه‌لی ئازادیخوازی كوردستان نەک هەرتەنها پیلانگێڕان بە ئامانجە گڵاوەکانیان نەگەیشتون و تەڤگەری ئازادیخوازی کورد لەناو نەچوو و بێکاریگەر نەکراوە، بەڵکو گەلەکۆمەکە لەپیلانگێڕان سەراوژێر بووەتەوە، ١٥ی شوبات بووە بە میلادو دەستپێکێکی نوێتر، سەرەتا لەڕێگەی ئاشکراکردنی دیوەشاراوەکانی گەلەکۆمەکە پیلاگێڕیەکەی بەربەست کرد، دواتر بەپێشخستنی دونیابینی، فەلسەفەی سیاسیی و سیستمی دیمۆکراتیانەی گەلان (مۆدێرنیتەی دیمۆکراتیک) هەوڵەکانی پیلانگێڕانی مایەپوچ کرد. بەتایبەتیش لەمیانەی پێشخستنی تێزی نەتەوەی دیمۆکراتیکدا رێگە چارەی چارەسەرکردنی کێشەی کوردی پیشانی تەواوی جیهاندا، لەپاڵ داکۆکیکردن لەسەر رەوابوونی دۆزی کورد و خواستە ئاشتیخوازییەکەی، ئەوەشی بۆ تەواوی جیهان سەلماند کە هەرچەندە (بارمتە)یەکیش بێت بەڵام هزر، کەسایەتی و پڕۆژەکانی، کلیلی چارەسەرکردنی کێشەکانەو لەبەهێزترین پێگەی خۆیدایە.
وەک چۆن ئامانجی سەرەکی رێبەر ئاپۆ لەهەنگاونانی بۆ ئەوروپا دۆزینەوەی رێگەچارەیەکی سیاسیی و دیمۆکراتیانە بوو بۆ کێشەی کورد، لە دورگەی ئیمڕاڵ-یش درێژەی بەو هەوڵە بەهادارانەی خۆیداوە. لەساڵی ١٩٩٩، ٢٠٠٦ بەولاوە چەندین جار دەستپێشخەری بۆ ئاگربەست و پیشخستنی دیالۆگ کردوە. هەوڵەکەی ٢٠٠٨ – ٢٠١١ بە ئاگاداری و بەشداربوونی چەند دامەزراوەیەکی جیهانی و نێودەوڵەتی بوو کە لەمانگی تەموزی ٢٠١١ دەوڵەتی تورکیا کۆتایی پێهێنا و جاڕی شەڕێکی نوێی دا.
دوای شەڕێکی دژوارو خوێناوی ساڵانی ٢٠١١ – ٢٠١٢ کەدەوڵەتی تورکیا بەسەر گەلی کوردی داسەپاندبوو، جارێکی دیکە رێبەر ئاپۆ لەسەرەتای ساڵی ٢٠١٣ دەستپێشخەری بۆ هەوڵێکی نوێی ئاگربەست و دیالۆگ کردو لەنەورۆزی هەمان ساڵ لە کۆبوونەوەیەکی جەماوەری میلیۆنی لە ئامەد راگەیەندرا. هەرچەندە تەڤگەری ئازادیخوازی گەلی کوردستان، لەپاڵ راگەیاندنی ئاگربەست و پاشەکشێی بەشێک لەگەریلاکانی و رەخساندنی دەرفەتێکی باش بۆ چارەسەری و سەرباری راگەیاندنی بەیاننامەی هاوبەش لە ٢٨- ٢- ٢٠١٥ لەلایەن شاندی دەوڵەت و شاندی ئیمڕاڵی، بەڵام دەوڵەتی تورک و ئاکەپە، نەک هەر هیچ هەنگاوێکی بەرچاوی نەهاویشت، بەڵکو لەپاڵ درێژەدانی سیاسەتی نکوڵی لە باکوور، دوژمنایەتی رۆژئاوای کوردستانیشی کرد بە ئەرکی خۆی و چەندین گروپی چەتەی بەناو (ئیسلام)ی لەم پێناوەدا بەکارهێنا، کە بەرچاوترینیشان نموونەی داعش بوو لە کۆبانێ.
هەردوای راگەیاندنی جاڕنامەکەی ٢٨ی شوباتی ٢٠١٥، سەرەتاکانی مانگی ئادار ئەردۆدغان جاڕنامەکەی پەسەند نەکرد، مێزی دیالۆگی سەراوژێر کرد، هەر لە ٥ی نیسانی دواتر گۆشەگیری لەسەر رێبەری گەلی کورد داناو هەموو جۆرە پەیوەندییەکی لەگەڵ دەرەوە بڕی، ئەمەش مانای کوتایی پێهێنانی دیالۆگ و دەستپێکرنی شەڕ بوو.
دەوڵەتی تورکیاو رژێمەکەی ئەردۆغان سەرکەوتنەکانی کوردان و دیمۆکراسیخوازانی تورکیای پێهەرس نەکرا، کە لەراستیداسەرکەوتنی پرۆژەی رێبەر ئۆجالان بوو، بۆ لەبەین بردنی ئەوسەرکەوتنەو دەسکەوتەکانی باکوور لەساڵرۆژی لۆزان لە ٢٥-٧-٢٠١٥ جارێکی دیکە شەڕێکی سەرتاسەری دژ بەگەلی کوردستان و تەڤگەرە ئازادیخوازەکەی دەستپێکرد. سیناریۆو هەوڵی کودەتا سەرنەکەوتووەکەی ١٥-٧-٢٠١٦ی کرد بەدەرفەت و پاساوێک بۆ راگەیاندنی باری نائاسایی و رەواکردنی سیستمە دیکتاتۆری و فاشیستەکەی، لەو کاتەشەوە کۆمڵکوژی جەستەیی، سیاسیی و کولتووری سەرکوردان بەبەرزترین ئاستی خۆی گەیشتووە.
دڕندانەترین رەفتاری ئەو سیستمە فاشیستەی ئەردۆغان لەبەرامبەر رێبەر ئۆجالانەوە بەڕێوە دەچێت. سەرباری ئەوەی لەژوورێکی ئینفیرادی زیندانی دورگەی ئیمڕاڵی بەندکراوە، جۆرەها فشار و ئەشکەنجەی بەرانبەر پەیڕەودەکرێت، لە ٢٧-٧-٢٠١١ بەولاوە چاوی بە پارێزەرەکانی نەکەوتووە، بەهەموو شێوەیەک پەیوەندی لەگەڵ دەرەوە پچڕاوە، وەک چۆن لەرابردوو لە ساڵی (٢٠٠٧) هەوڵی ژەهراوی کردنی دراو دواتر بە زۆرە ملێیانە قژیان تاشی، هیچ کەسێک نازانێت ئەمڕۆ رووبەڕووی چ جۆرە رەفتارو مامەڵەیەک دەبێتەوە، هیچ زانیارییەک لەبارەیەوە نازانرێت!
رێبەر ئاپۆ لە ئیمڕاڵی تەنها لە بواری پەرەپێدانی هزری و پێشخستنی دەرفەتەکانی ئاشتی و رێگەچارەی دیمۆکراتیانەی کێشەی کورد، نەبوو بە تەوەرەی وەرچەرخان و گۆڕانکارییەکان، بەڵکو شانبەشانی پێشخستنی سیستمی کۆمەڵایەتی ئەلتەرناتیف (کۆنفیدرالیزم و خۆبەڕێوەبەرێتی دیمۆکراتیک) کۆمەڵگەیەکی ئەخلاقی و سیاسیی بە پێشەنگایەتی ژنان و لاوان لەهەمان کاتدا رێبەر ئاپۆ بایەخێکی زۆری بە کارو خەباتی یەکێتیی نەتەوەیی- دیمۆکراتیانەی کوردستان داوە، تەنانەت لە کونجی زیندانیشەوە بێت هەوڵێکی زۆری دا بۆ بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی-نیشتمانی کوردستان. لەم پێناوەشدا پەرەپێدانی خەبات و تێکۆشانی لەهەر پارچەیەکی کوردستان بەمەرجێکی ژیانی و دەست لێبەرنەدراو داناوە.
بەڵێ ئەمڕۆ لە هەژدەمین ساڵوەگەڕی پیلانگێڕی نێودەوڵەتیدا پێویستە لەهەموو کاتێک زیاتر ئاستی تێکۆشانمان بەرزتر بکەینەوە. راستە پیلانگێڕی و پیلانگێڕان گورزیان بەرکەوتووەو بەشێک لە ئامانجەکانیان مایەپووچ بوون، بەڵام مایەپووچ بوونی تەواوەتی بە ئازادبوونی رێبەر ئاپۆ و دەرکەوتنی لەزیندانی دورگەی ئیمرالی مسۆگەر دەبێت، ئەمەش وابەستەی هەڵوەشاندنەوەی نەخشەو پیلانەکانی رێکەوتننامەی لۆزانە. رێکەوتننامەی لۆزان و سایکس- پیکۆش لەمیانەی پێشخستنی یەکێتیی نەتەوەیی و تاجدارکردنی بە کۆنگرەیەکی نەتەوەیی-نیشتمانی کوردستان بەدیدێت کە پڕۆژەو هیوایەکی لەمێژینەی رێبەر ئاپۆیە. پێشخستنی یەکێتیی نەتەوەیی و کاری هاوبەشی نیشتمانی لەنێوان پارچەکانی کوردستانیش رێچکەی مسۆگەرکردنی بەدەستهێنانی ستاتۆ و پاراستنی دەستکەوتەکانە.
رژێمی فاشیانەی ئەردۆغان دوژمنی تەواوی کوردانەو دژایەتی دروستبوونی هەر ستاتۆیەک دەکات کە بە ناوی کوردەوە بێت، تەواوی هەوڵەکانی لەپێناو پاراستن و هێشتنەوەی سیاسەت و بڕیارەکانی لۆزانە، بۆیە لەلایەک پەیوەندییەکانی لەگەڵ دەوڵەتە دەسەڵاتدارەکانی سەر کوردستان پەرە پێدەدات و بە هەموو شێوەو شێوازێک دژایەتی باکوورو رۆژئاوای کوردستان دەکات، لە لایەکی ترەوە هەوڵدەدات کوردان بەگژیەکترەوە بنێت و هەندێک لایەن بەکار بێنێت، هەر لەو پێناوەشدا هەژموونی خۆی بەسەر باشوور پەرەپێدەدات و لەبواری ئابووری- بازرگانی قۆرغی کردوە، هەروەها هۆکارو سەرچاوەیەکی سەرەکی بەردەوام بوونی گەندەڵی و تاڵانکردنی سامانی گەلی باشوری کوردستانە. بۆیە هەڵوێست نواندن بەرامبەر بەم رژێمەفاشیستە خاوەندارێتییە لە بوونمان، ئازادیی و دوا رۆژمان.
لە رۆژێکی وەک ئەمڕۆ ئەرکی سەرشانی تەواوی هێزو لایەنە سیاسیەکانی کوردستانە داکۆکی لە دۆزی رێبەر ئاپۆ بکەن و لەبوارە جیاوازەکاندا، هەوڵەکانیان لە پێناو ئازادی رێبەر ئاپۆ چڕبکەنەوە، لەو پێناوەشدا بەتێڕوانینێکی نەتەوەییانە پشتگیری لەماف و دۆزی کورد لە بەشەکانی دیکەی کوردستان بکەن، بەهەمان شێوە دامەزراوەو رێکخراوە مەدەنییەکان هەوڵبدەن بۆ لابردنی ئەو ناهەقی و پێشێلکارییە یاساییانەی دژ بە مافەکانی رێبەر ئۆجالان ئەنجام دەدەرێت، لەم سۆنگەیەوە ئەرکی خۆیان جێبەجێبکەن.
لە هەژدەمین ساڵوەگەڕی پیلانگێریدا، هەڵمەتێکی بەرفراوانی چالاکی لە هەرچوار لای کوردستان و جیهان دەستی پێکردوە، جگە لەکورد و کوردستانیان بەسەدان ئازادییخواز و ئاشتیخوازانی جیهان لەو چالاکیانە بەشدارن و ئەرکی خۆیان بەرانبەر رێبەر ئۆجالان پێکدێنن، کە نەک وەک ئەرکێکی مرۆیی، ئەخلاقی و ویژدانی، بەڵکو رێبەر ئاپۆ وەک رێبەری خۆیان و بیرمەندو زیندانییەکی فیکر دەناسن و داکۆکی لێدەکەن.
لە هەموو کەس زیاتر ئەرکی سەرشانمانە وەک کورد و کوردستانی لەکەسایەتی رێبەر ئۆجالان بەرگری لەماف و ئازادیی خۆمان بکەین، ئازادیی خۆمان لە ئازادیی ئۆجالان-دا ببینینەوە، لەو پێناوەشدا هەموومان لە بچوکەوە تا گەورە، بەشداری چالاکییە هەمەجۆرەکان بین و ئاستی خەبات و تێکۆشان بەرزبکەینەوە.
لەپەرەپێدان و فراوانکردنی ئەوچالاکیانەشدا رۆڵی ژنان و گەنجان گرینگ و لەپێشە، چونکە ئەوانن کە پێشەنگی کۆمەڵگەن، وەک لە ئەوروپا و پارچەکانی دیکەی کوردستان ئەو رۆڵە دەبینن، ئەوا ژنان و لاوانی باشووری کوردستانیش دەتوان هەمان رۆڵ ببینن و لە هەڵمەتی چالاکییەکانی ئازادیی بۆ ئۆجالان پێشەنگ بن. بە دروشمی ئازادی بۆ ئۆجالان ستاتۆ بۆ کوردستان بەشداری لە چالاکیەکاندا بکەن.
نەفرەت لە پیلانگێڕی ١٥ی شوبات!
نەفرەت لەپیلانگێڕان و داردەستەکانیان!
ئازادیی بۆ رێبەر ئاپۆ و زیندانییە سیاسیەکان!
کۆمیتەی ئازادیی بۆ ئۆجالان
١٥/٢/٢٠١٧
