ئاسۆس هەردی :
بەپێی هەواڵیکی بەشی فارسیی بی بی سی، یانەی بایەر موینیخ بڕیاریداوە بڕی یەک ملیۆن یۆرۆ بۆ دابینکردنی پۆشاک‌و پەروەرەدوەو راهێنانی تۆپی پێ بۆ منداڵانی ئاوارە تەرخان بکات.
وێنەی کارەساتباری ئالان کوردی هەموو جیهانی هەژاند. ئەو وێنەیە بەتەنها خۆی کورتکردنەوەو چڕکردنەوەی ئەو تراجیدیایەیە کە رووبەڕووی ئەو کۆچبەرانە دەبێتەوە کە لەدەست جەنگ‌و زوڵم‌و توندوتیژی هەڵدێن‌و ژیانی خۆیان‌و ژن‌و منداڵیان دەدەنە دەست شەپۆلە بێرەحمەکانی دەریا، بەهیوای گەیشتن بە جهیانێک تێیدا وەک مرۆڤ بژین. ئاشکرابوونی ئەو راستییەش کە ئالان کوردەو خەڵکی کۆبانی-یە، دیسانەوە بەشێوەیەکی سیمبولی ئەو راستییەی بەبیری جیهان هێنایەوە، کە لەم خۆرهەڵاتی ناوەڕاستەدا کە دەوڵەتانی کۆلۆنیالی نەخشەکەیان کێشاوە، هەمیشە کورد قوربانیی سەرەکییە.
بەڵام ئەوەی مەبەستی منە، ئەم دیوەی رووداوەکە نیە، چونکە قوربانییەکە کورد بێت یان عەرەب، ئەفغانی بێت یا تورکمان، یا هەر نەتەوەیەکی تر، هەر قوربانییەو شتێکی چاوەڕوانکراوە هەموو مرۆڤێک کە زەڕڕەیەک ئەخلاق‌و ویژدانی تێدا بێت، بە ئاگاداربوون لە تراجیدیاکەی کسپە لە جەرگییەوە بێت‌و هەست بە هاوسۆزی بکات بەرامبەری. بۆیە دەبینین یەکێتی ئەورووپا کە تا دوێنێ رەخنەی لەدەوڵەتەکانی کەناری کیشوەرەکەی خۆی دەگرت لەسەر ئەوەی سنوورەکانیان توند ناکەن، ئەمڕۆو پاش بڵاوبوونەوەی وێنەکەو کاردانەوەی رایگشتی ئەورووپا، یەک لەدوای یەک بڕیاردەدەن دەرگا بۆ ئاوارەکان بکەنەوە، سیاسەتمەدارە پلەبەرزەکانیان بە چاوی پڕ لەگریانەوە باسی وێنەکەی ئالان دەکەن، تەنانەت دوێنێ لە پاڵەوانێتی تۆپی پێی ئەورووپادا، هەموو هەڵبژاردەکان بە ساتێک بێدەنگی‌و ماتەمینی بۆ گیانی ئالان‌و هەموو ئەو کۆچبەرانەی لەڕێی گەیشتن بە ئەورووپادا گیانیان سپاردووە، یارییەکانیان دەستپێکرد. ئەمڕۆش ئەوە یانەی بایەر میونیخ‌و هەڵوێستەکەیەتی، لەکاتێکدا ئەڵمانەکان بە میللەتێکی پارێزگارو دژە بیانی ناسراون.
ئەزانم ئێستا کەسانێک ئەڵێن ئەمە تەنها هەڵوێستێکی سینەماییانەی ئەورووپاییەکانەو ئەوان کە خۆیان بە بێدەنگی بەرامبەر قەیرانەکانی ناوچەکە هۆکاری گەورەبوونی ئەم تراجیدیایەن، ئەیانەوێ بەم هەڵوێستە سیمای ناشرینی خۆیان جوان بکەن‌و… هتد. با هیچ مشتومڕێک نەکەین‌و بڵێین راست دەفەرموون: ئەم قەیرانە لە ئەستۆی بەشار ئەسەدو داعش‌و بەرەی نووسرەو ئێران‌و سعوودییەو چی‌و چی نیە، کە بەرهەمی خودی کۆمەڵگەو ناوچەکەن، بەڵکو لەئەستۆی ئەورووپاو ئەمەریکایە کە هەندێ لە “داعییە”کانی ئەمڕۆی ئیسلامی سیاسی بە “گاورو ناوەندی بڵاوکردنەوەی بێ ئەخلاقی!” لەقەڵەمیان ئەدەن!! دیارە من فاکتەری بەرژەوەندی لە هەڵوێستی سیاسییە ئەورووپاییەکاندا رەت ناکەمەوە، بەڵام با تەنها چەند پرسیارێک ئاڕاستەی ئەم عەقلیەتە بکەین:
ئەرێ هاوڕێیان بۆچی ئەو ئاوارانە، کە زۆربەی هەرە زۆریان موسوڵمانن، لەبری ئەوەی بەرەو جیهانی ئیسلام بچن، روو لە “وڵاتی کافران‌و ناوەندی داڕزانی ئەخلاقی” ئەکەن؟ بۆ پەنا بۆ عەرەبستان‌و ئێران نابەن؟ بۆ ناچن بۆ دەوڵەتانی کەنداوی موسوڵمان‌و پڕ لەخێروبێری نەوت؟ ئایا لەبەر ئەوە نیە کە پێیان وایە لەو وڵاتانەدا کە ئیدیعای ئەوە دەکەن بەپێی ئاینی ئیسلام بەڕێوە دەبرێن، کەرامەتی مرۆڤانەیان پارێزراو نابێت؟
پاشان سەرهەڵدانی قەیرانەکەو بەردەوام بوونی لەئەستۆی هەر کەسێک بێت، ئەوەی ئێستا ئەیبینین، تراجیدیایەکی مرۆییەو ئەوەی دین‌و ویژدانی مرۆڤانەی هەبێت، ئەبێ پێش هەموو شتێک بیر لەوە بکاتەوە ئەوەندەی لەتوانایدایە بەهانای ئەو لێقەوماوانەوە بچێت. بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە، بۆچی وەک رۆژنامەنووسێکی بەشی عەرەبیی بی بی سی بە نووسەرێکی کوێتیی‌و چاودێرێکی ئێرانیی وت، دوا کەس کە قسە لەسەر ئەم قەیرانە ئەکات‌و هەڵوێستی لێ وەردەگرێت، بەرپرسانی ٢٢ دەوڵەتی عەرەب‌و ٥٧ دەوڵەتی موسوڵمانن، ئەمە لەکاتێکدایە کە وەک وتمان زۆرینەی هەرە زۆری لێقەوماوەکان عەرەب‌و موسڵمانن؟!
ئەم هەڵوێستەی وڵاتانی عەرەب‌و موسڵمان شتێکی تازەو سەیرو سەمەرە نیە، بەڵام بەداخەوە ئێمە میللەتێکین یادەوەریمان زۆر تەنگەبەرەو زۆر زوو رابردوومان بیر ئەچێتەوە. ئاخر هەر دوێنێ بوو سەدام‌و بەعس بەپارەی شێخ نشینەکانی کەنداو وڵاتی ئێمەیان خاپوورو کیمیابارن کردو ئەنفالیان کردین. کاتێکیش کە لەڕێگەی میدیای ئازادی “خۆرئاوای بێدین”و رێکخراوە مەدەنییەکانیەوە تاوانەکان ئاشکرا کران، هەر ئەو دەوڵەتە عەرەب‌و ئیسلامییانە لەبری هاوسۆزی لەگەڵ ئێمەی قوربانیی موسوڵمان، داکۆکییان لە جەللادەکان کرد. تەنانەت سەرکردەیەکی “شۆڕشگێڕو موسڵمان”ی وەک شیخ یاسین-ی دامەزرێنەری حەماسیش بە زمانی ناسیونالیستی عەرەبی تاوانەکانی بە پروپاگەندەی دوژمنانی عەرب‌و ئیسلام دژی عێراق لەقەڵەم دا.
بەکورتی، ئەوەی ئەمڕۆ لە جیهان‌و ناوچەکەی ئێمەدا دەگوزەرێ، ململانێی دین‌و نادین، یان کافرو موسڵمان نیە، بەڵکو ململانێیە لەسەر بەرژەوەندی‌و دەسەڵات. ئەو دەوڵەت‌و جووڵانەوانەش کە سەرچاوەی ئاڵۆزی‌و قەیرانی گەورەی ناوچەکەن، هەر یەکەیان بە شێوەیەک ئاینی ئیسلام وەک ئامڕازێکی سیاسی بەکاردێنن بۆ گەیشتن بە بەرژەوەندییەکانی خۆیان. هەمووشمان دەزانین، کە سیاسەت لەسەر بنەمای بەرژەوندی بەڕێوە دەچێت، نەک ئەخلاق. بۆیە بە سیاسی کردنی دین، لە دوا ئەنجامیدا هیچ نیە جگە لە بەتاڵکردنەوەی لە جەوهەری خۆی، واتە: ئەخلاق‌و عەدالەت. هەر لەبەر ئەوەشە ئەو جۆرە دەوڵەت‌و بزووتنەوانە لەبەرامبەر کارەساتە گەورەکانی هاودین‌و هاوزمانەکانی خۆشیاندا گەردێکیان لێ نانیشێ‌و تووشی ئازاری ویژدان نابن.
