لەوانەیە ئەو وتەیەی موزیسیانی ئەمریكی فرانك زاپا هەڵەبێت كە وتوویەتی (كۆمەڵێكی زۆر كتێب، كاتێكی زۆر كەم). بەپێی توێژینەوەیەكی نوێ، خوێندنەوەی كتێب لەوانەیە ببێتە هۆی درێژبوونی تەمەن بۆ زیاتر لە 2 ساڵ، وە هەتا زیاتر بخوێنیتەوە باشترە.
بێكا لێڤی پرۆفیسۆری درمزانیە لە بەشی تەندروستی كۆمەڵگا لە زانكۆی یەیڵ. كە سەرپەرشتیاری توێژینەوەكە دەكات لەگەڵ كۆمەڵێك هاوكاریدا. وە ئەنجامی توێژینەوەكەیان لە گۆڤاری Social Science & Medicine دا بڵاوكردووەتەوە.
سەرەڕای زیادبوونی ئامێرە ئەلیكترۆنیەكانی خوێندنەوە، فرۆشتنی كتێب بەڕێژەیەكی زۆر زیادی كردووە. ساڵی ڕابردوو 571 ملیۆن كتێب لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا فرۆشرا، ئەم ڕێژەیەش بە بەراورد بە ساڵی 2014 زۆر زیادی كردووە كە لەساڵی 2014 دا 559 ملیۆن كتێب فرۆشرابوو.
بەڵام خوێندنەوەی كتێب تەنیا ئارەزوویەك نیە، زۆر توێژینەوە ئاماژەیان بەوە داوە كە سوودی تەندروستی هەیە. لە دواهەمین توێژینەوەدا كە لە گۆڤاری Medical News Today دا بڵاوكراوەتەوە، دەركەوتووە كە خوێندنەوەی كتێبە خەیاڵیەكان هاوسۆزی زیاد دەكات.
وە لێڤی و هاوكارەكانی لە توێژینەوەكەیاندا ئاماژەیان بە سوودە تەندروستیەكانی كتێب خوێندنەوە داوە و تەنانەت بۆیان دەركەوتووە كە كتێب خوێندنەوە سوودی زیاتری هەیە، بۆیان دەركەوتووە كە كتێب خوێندنەوە یارمەتیدەر دەبێت بۆ درێژبوونی تەمەن.
تویژەرەوەكان توێژینەوەیان لەسەر كۆمەڵێك خەڵكی پێگەیشتوو كردووە و بۆماوەی 12 ساڵ چاودێرییان كردوون، وە بەراوردیان لەنێوان ئەو كەسانەدا كردووە كە كتێب دەخوێنەوە و ئەوانەشی كە كتێب ناخوێننەوە.
لەئەنجامدا بۆیان دەركەوتووە كە ئەو كەسانەی لە هەفتەیەكدا 3 كاتژمێر كتێب دەخوێننەوە 17% مەترسی مردنیان كەمدەبێتەوە بە بەراورد بەو كەسانەی كتێب ناخوێننەوە، وە ئەو كەسانەی لە هەفتەیەكدا زیاتر لە 3 كاتژمێر كتێب دەخوێننەوە 23% مەترسی مردنیان كەمدەبێتەوە بە بەراورد بەو كەسانەی كتێب ناخوێننەوە.
بەشێوەیەكی گشتی لەئەنجامی توێژینەوەكەدا دوای 12 ساڵ چاودێری بۆیان دەركەوتووە ئەو كەسانەی كتێب دەخوێننەوە 2 ساڵ تەمەنیان درێژتر دەبێتەوە بە بەراورد بەو كەسانەی كتێب ناخوێننەوە.
وەرگێڕانی: هونەر كەمال
