1
گواستنەوەی جوگرافیای قەیران، پەیداكردنی سەرچاوەی ووزە و دۆزینەوەی بازاری تازە لە رێگەی شەرو هاوپەیمانیەتی شەر لە ئاستی جیهانی و هەرێمی لە چوارچێوەی سیاسەتی ئیمپریالیزم، دیاردەی تازەنین لە هەناوی سیستەمی سەرمایەداریدا .
لەمرۆدا دەستێوردانی سیاسی و سەربازی و ئابوری و كەلتوری و فەرهەنگی، جەنگ و داسەپاندنی ئابلۆقەی ئابوری لە زۆربەی لەوڵاتانی دەرگیر بەجەنگ و ململانێی سیاسییدا، بۆتە دیاردەیەكی ئاسایی لە ژێر ناونیشانی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی ئەمریكاو ئێران هتد … ؟
پەرەسەندنی دیاردەی جەنگ و كاولكاری و قەیرانەكانی شەر لە رۆژهەڵاتی ناوەرست و دواتر دەستوەردانی راستەوخۆی زلهێزەكانی جیهان بەبیانوی پێدانی قەرز لە رێگای بانكی نێودەوڵەتی و صندوقی دراوی نێودەوڵەتی كە ئامانجی سەرەكی گۆرینی پەیكەری ئابوری و گۆرینی هاوكێشەی جوگرافیای قەیرانەكانی ناوەندە سەرماریەدارییەكانە لە ئەمریكاو ئەورپادا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەراست، دابراونیە لە پرۆژەی ئیمپریالیزم و نیولیبرالیزم .
2
شەرو پێكدادانەكانی ئەمریكاو هاوپەیمانەكانی لەگەڵ ئێران و هاوپەیمانەكانی، ئەنجامی پێكدادانی بەرژەوەندییە سیاسی و ئابورییەكانیانە لە عێراق و رۆژهەڵاتی ناوەراست بە گشتی، كە وەك ئەنجامی دەستدرێژییەكانی هەردوولا دەبینرێت لە میانەی درێژە پێدانیان بە سیاسەتی دەستوەردان و تدەخول كردن لە ناوچەكە بە گشتی، بەتایبەتیش لەو دەوڵەتانەی كە لە بنەرەتدا كێشەی ئیشكالیەتی دەوڵەتداری و بەرێوەبردنیان هەیە وەك عێراق و سوریا و لوبنان و هتد …
ئەگەر دیقەتی تەوقیتی رووداوەكانیش لە ئێستادا بدەین لە رووی هەڵبژاردنی كاتەوە لە كوشتنی قاسمی سولەیمانی و هاورێكانی و هاوكات پێش ئەوانیش بەغدادی نا توانین دای ببڕین لە دۆخی ناوەخۆی ئەمریكاو نزیك بونەوەی هەڵبژاردنەكان، بەیاننامەكانی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا لە كاتی رووداوەكان ئاوا دارێژراون و دەڵێت : بە سەرپەرەشتی و فەرمانی راستەوخۆی ترامپ كوشتنی بەغدادی و قاسمی سولەیمانی و ئەوانیتر ئەنجامدرا. هەڵبژاردنی كاتیش ئامانجدارە و بەشێكە لە كەمپینی هەڵبژاردنەوی ترامپ لە دۆخێكە كە سیاسەتی شەرو پۆپۆلیستی بۆتە سیمای دیاری سیاسەتی نێودەوڵەتی و ناوەخۆیی كە ترامپ بۆخۆی یەكێكە لە سەركردەكانی ئەو جۆرە لە سیاسەتكردن .
3
ئێران لە دوای رووخاندنی رژێمی سەدام و شەری داعش هەنگاو بە هەنگاو دەستوەردانەكانی زیاتر بوو لە عێراق، لە ئاستی سیاسی لە كاتی هەڵبژاردنەكان و دواتریش دانانی سەرۆكی حكومەت و تەنانەت كارنامەی بەرێوەبردن و هەروەها لەرووی سەربازی و دروستبونی دەیان گروپ بە ناوی حشدی شەعبی لە چوارچێوەی ئەجندای ئێراندا بە دەرنەبوون ، لە كاتی توندبوونی پەیوەندییەكانی ئەم دواییەی نێوان ئەمریكا و ئێران وەلائی ئەو هێزانە بە تەواوی بۆ مەرجەعەكەیان لە تاران یەكلایی بۆیەوە.
بونی عێراق بە ناوەندی پێكدادانی بەرژەوەندی و دەستدرێژییەكانی ئێران و ئەمریكا لە كاتێكدایە كە لە سەرەتای مانگی ئۆكتۆبەری ساڵی رابردووەوە راپەرینی جەماوەری لە شارەكانی عێراق تا بە ئەمرۆش دەگات سەری هەڵداوە لە دژی ناداپەروەری وبرسیكردنی خەڵك و حوكمی ئیسلامی سیاسی و هەژموونی ئێران وئەمریكا و وڵاتانی تر كە بەداخەوە تا بە ئێستا هەزران كەس شەهید و بریندار و بێ سەروشوێنكراون بە دەستی هێزە مەزهەبی و میلیشاكان .
بونی عێراق بە ناوەندی شەری بەرژەوندییەكانی ئەمریكا و ئێران جگە لە زیانی راستەوخۆ بۆ سەر ئاراستەو ئەنجامی راپەرینەكانی عێراق و بەرژەوەندییەكانی كرێكاران و خەڵكی بە گشتی هیچی تری لێ سەز نابێت، بێگومان هەمان زیانیشی بۆ خۆپیشاندانەكانی ناوەخۆیی ئێرانیش هەیە، ئەگەر سەیر بكەن لە ماوەی ئەم چەند رۆژە تەركیزی هەموولایەك لەسەر خۆپیشاندانەكان لە عێراق و ئێران نەماوە و خراوەتە سەر شەری نێوان هەردوو دەوڵەتی داگیركەر، هەر دڵخۆش بونێكیش بەم شەرە جگە لە بێ ئاگایی سیاسی هیچی تر نیە، بە پێچەوانەوە پێویستە خەڵك بە گشتی و راپەڕیوانی عێراق وئێران و هێزەچەپەكان دروشمی (نا بۆ شەرو نابۆ دەستوەردانەكانی ئێران و ئەمریكا ) بكەنە یەكێك لە درووشەمەكانیان لە پاڵ دروشمەكانی تر بۆ گۆڕینی سیستەمی سیاسی و ئابوری.
هیوا عومەر
