ئەمە پرۆژەی چاكسازییە ؟

هیوا عومەر:
ماوەیەكە دەسەڵات بە حكومەت و پەرلەمانەوە لە رێگای ڕاگەیاندنە زەبەلاحەكانیانەوە كە هەموومان دەزانین ئەو كەناڵانە بە ( چ پارەیەك ) بەرێوە دەبرێن، لەو شوێنەوە بانگەشەی چاكسازی لە هەرێمی كوردستان دەكەن!
بنەمای ئەم بانگەشەیەش پرۆژەیەكە كە بەناوی چاكسازی ئامادەكراوە، پرۆژەیاسای (چاكسازی لە خانەنشینی، مووچە، دەرماڵە، بەخشین و ئیمتیازاتەكانی دیكە لە هەرێمی كوردستان- عێراق) كە لە (19) مادە پێكهاتووە و چەندین جارە ئەم دەست و ئەو دەستی پێ‌ كراوە، دواجار لە كۆبوونەوەی ڕۆژی دووشەممە ١٦ی ١٢ی ٢٠١٩، پەرلەمان خوێندنەوەی یەكەم بۆ پڕۆژەیاساكە كرا، دوای ئەوەی لە لایەن ئەنجوومەنی وەزیرانەوە ئاراستەی كرابوو.
چەمكی چاكسازی چەمكێكی فراوانە و چەندین رەهەندی سیاسی و ئابوری و كۆمەڵایەتی و كلتوری و رۆشنبیری دەگرێتەوە، ئەم پرۆژەیە هیچ یەكێك لەمانە بە تەواوی ناگرێتەوە، ئەو هەڵمەتەی دەستیشیان پێكردووە جگە لە هەوڵێك بۆ چەواشەكاری رای گشتی شتێكی ترنییە بەناوی چاكسازی، مەبەست لێی ئەوەیە سەرەنجی ڕای گشتی بۆ لای خۆیان رابكێشن لە دۆخێكدا كە ناوچەكە بە شەپۆڵێكی گەرمی نارەزایەتی كۆمەڵایەتی تێپەردەبێت.
ئەو پرۆژە یاسایە ناتوانێت چاكسازی راستەقینە لە هیچ یەكێك لەو بوارانە بكات كە لە سەرەوە ئاماژەمان پێكرد، بەلكو ئەم پرۆژەیە تەنیا كاری هەندێك دەستكارییە لە بواری خانەنشینی و مووچە و دەرماڵە و بەخشین و هەندێك لە ئیمتیازاتەكانی، تەنانەت ئەگەر ئەو پرۆژە یاسایە بەو شێوەیە بروات ئەوا ناتوانێت چاكسازییەكی وەها لە بواری خانەنشینان و مووچە و دەرماڵە و بەخشین و هەندێك لە ئیمتیازاتەكانشدا بكات بە ئاراستەی كەم كردنەوەی جیاوازی مووچە و بەهەدەرنەدانی سامانی گشتی، چونكە لەو پرۆژەیاسایەدا لایەنی كەمی مووچەی خانەنشینانی تێدانییە، كە لە بەغدا بە ,000500 دیناری عێراقی دانراوە ، بەڵام لە كوردستان ئامادەنین ئەو بڕە دابنێن لە كاتێكا باسی ئەوە دەكرێت داهاتی تاك و ئاستی خۆشگوزەرانی لە هەرێمی كوردستان بەرزترە لە ناوەراست و باشور، واتە دەبێت بە لایەنی كەم، لانی كەمی مووچەی خانەنشینی كەمتر نەبێت لە 700,000 دیناری عێراقی؟ هاوكات لەو پرۆژە یاسایەدا باسی پارەی پاشەكەوتی ئیجباری چەندین ساڵەی فەرانبەرانی تێدانییە، تەنانەت باسی كردنەوەی ژمارە حیسابییەكیش لەو بارەیەوە بۆ فەرمانبەران ناكات بۆ رایكردنی باج و رسوماتەكانیان بەرامبەر حكومەت ؟ باسی سێ‌ مووچەی نەدراوی ئەم ساڵی فەرمانبەران ناكات؟ باسی دەستپێكردنەوەی مافی پلەبەرزكردنەوەی فەرمانبەران( تەرفیع) ناكات كە چەندین ساڵە لە دەرەوەی یاسادا ئەو مافە لە فەرمانبەران زەوت كراوە و راگیراوە بە پێچەوانەی (یاسایی راژەی شارستانی مەدەنی )؟ باسی كەم كردنەوەی مووچەی پلە باڵاكان ناكات كە جیاوازییەكی خەیاڵی لەگەڵ مووچەی فەرمانبەرانی ئاسایی هەیە كە بتوانێت جۆرێك لە یەكسانی و دادپەروەری دەستەبەر بكات ؟ باسی داهاتەكانی هەرێم لە نەوت و خاڵە گومرگییەكان و ئەو پارانەی لە ناوخۆ لە رێگای رسوماتەكانەوە دەستیان دەكەوێت ناكات كە دەبوو ئەوە بنەمایی سەرەكی بوایە بۆ دەستپێكردن بە چاكسازی و سەرلەنوێ‌ دابەشكردنەوەی داهات و سامان لە رێگای پرۆژەیەكەوە كە رۆڵی حكومەت لە پەرەپێدانی ئابوری وگشەپێدانی مرۆیی دەستنیشان بكات و لە دەرەوەی سیاسەتی نیولیبرالیزمی ئێستای دەسەڵات؟ ئەو پرۆژە یاسایە بەناوی چاكسازی لە كاتێكدایە ماوەی چەندین ساڵە بە تەمەنی زیاتر لە سەد رۆژی ئەم كابینەیەشەوە تێدەپەرێت، یاسای بودجەی نیە و باسی یاسا و چاكسازیش دەكەن؟ كە چی لە دەرەوەی یاسا پارە و داهات كۆدەكرێتەوە و خەرجیش دەكرێت لە دەرەوەی چاودێری پەرلەمان و دیوانی چاودێری دارایی و خەلكیش ؟!
لە ئامانجی یەكەمی پرۆژەكەدا هاتوو :” بەرجەستەكردنی بنەماكانی یەكسانی و دادپەروەری و شایستەبوون لە خەرجكردنی مووچە و دەرماڵەی بەخشین و ئیمتیازاتەكان لە هەرێمی كوردستان و نەهێشتنی سوودمەندبوونی نا شایستەیی لە بودجەی گشتی و رێگرتن لە بەهەدەردانی سامانی گشتی ” . كاتێك پرۆژەكە دەخوێنیتەوە لەژێر ئەم ئامانجە گشتییە گرنگەدا، كە داوای هەموومانە بەڵام هیچت لەو بارەیەوە دەست ناكەوێت؟ زۆرێك لەوانەی هاتووە لە نەهێشتنی خانەنشینی نایاسایی و فەرمانبەری بندیوار و وەهمی هتد… ئەمانە بۆخۆی سەرپێچی یاسایین و دەقی یاسایی تایبەت هەیە بۆ رووبەرووبونەوەیان، هیچ پێویست بە پرۆژەیەك بەناوی چاكسازی ناكات ئەگەر ئیرادەیەك بۆ چاكسازی هەبێت، كەمن ئەوە نابینم ، من وابیر دەكەمەوە چاكسازی بە كەسانێك دەكرێت كە بنەمایی دەسەڵاتیان لە رێگای گەندەڵییەوە بەدەست نەهێنابێت.