حەلەب پایتەختی ئابووری سوریا و دووەم گەورە شاری ئەو وڵاتە ناسراو بە چینی عەرەب، لە بەر بوونی ژمارەیەکی زۆری کارگەی پیشەسازی گەورە و بەرھەمھێن لە دێرزەمانەوە، ھەروەھا حەلەب لە سەدەی شانزەوە ناوەندێکی گرنگی بازرگانی بووە لە نێوان ئەوروپاو ئاسیا و زۆرێک لە مێژوونووسان لە و بڕوایەدان کە ئەو ڕێنیسانسە ئەدەبیەی لە سەدەی ھەژدەدا وڵاتی شامی گرتەوە لە حەلەبەوە دەستیپێکرد لەلایەکی ترەوە خەڵکی ئەو شارە بەوەناسراون کە کراوە و لێبووردە و دوورن لە ڕق و کینەی ئتنیکی و تائیفی .
شۆڕشی خەڵکی سوریا کە پێش شەش ساڵ سەریھەڵدا کە حەلەبیش بەشێکی گرنگ و لێکدانەبڕاوی بوو بۆ ئازادی و سەرفرازی و کۆتاییھێنان بە حوکمی کۆماری پشتاوپشتی بنەماڵەی ئەسەد بوو، بەڵام ھەر لە سەرەتاوە تووشی چەندین کۆسپ و ھەڵەی کوشندە بوو کە نەیانھێشت ئەو شۆڕشە بە مەنزڵ بگات لەوانە :-
١.گۆڕینی ڕەوتی شۆڕشە جەماوەرییە ئاشتیخوازییەکە بۆ ململانێیەکی چەکدار کە لایەنە سەرەکیەکانی شۆڕشەکە ناوەندی بڕیار و ھێزی شۆڕشەکەیان لە دەستدا .
٢. بەو شێوەش بڕیار کەوتە دەست لایەنی تر کە ئەوانیش ئامانج و بەرژەوەندی جیاوازیان لەگەڵ خەڵکی ئازادیخواز و ستەمدیدەی سوریا ھەبوو، کە ئەمەش نەک وایکرد نەک ھەر مەبەستەکان یەکنەگرن بەڵکو پێچەوانەی داخوازیەکانی گەلیش بن .
٣. بەتائیفیکردنی شۆڕشی سوریا ئەمە لە ھەمووی سامناکتر بوو بۆ شۆڕشەکە، واتە گۆڕینی ئامانج و داخوازییە دیموکراسی و شارستانییەکانی خەڵک. واتە بە واتایەکی تر گۆڕینی لە ململانێیەکی سیاسی و کۆمەڵایەتیەوە بۆ ململانێی تائیفی و ئتنیکی لە نێوان پێکھاتەکانی ئەو وڵاتەدا .
٤. لە ئاکامی ئەو ململانێ نادرووست و کۆنەپەرستانەدا شۆڕشی سوریا وەرچەرخا بۆ ململانێی نێودەوڵەتی لە نێوان وڵاتە زلھێز و ئیقلیمیەکاندا ھەر لە ئەمریکا و ڕوسیاو ە بگرە تا ئێران و تورکیا و وڵاتانی کەنداو لایەنی تریش، بەڵێ ھەموو ئەو دەستێوەردان و بەریەککەوتنی بەرژوەندییە جیاوازانە کار گەیشتە ئەوە ھەندێک لە تاقم وگرووپەکانی شۆڕش شەڕ و پەلاماری یەکتر بدەن کە ھەموو ئەمانە لە شەڕی حەلەبدا ڕەنگیان دایەوە و ئەو شارەی کە لە سەرتای ئەم وتارەوە باسمانکرد ببێتە وێرانە خاکێک و مەرگی بە کۆمەڵی زۆرێک لە دانیشتووانەکەی ببینێت .
ھەرچەندە باسکردن و نووسین لە سەر شۆڕش و ململانێکانی سووریا لە وتارێکی کورتدا کارێکی ئاسان نیە و لەڕابردووشدا من لەسەر شەڕەکانی کۆبانی و مەنبەج و ڕۆڵی تورکیاو ڕووسیا وتاری ترم نووسیووە، بەڵام لەم وتارەدا ھەر ئەوە بە پێویست دەزانم بیڵێم ئەوە پشت بەستنی تاقم و گرووپەکانی ئۆپۆزەسیۆنی سووریایە بە وڵاتانی کەندا و بە تایبەتی سعودیە و قەتەربە تایبەتیش تورکیا کە ھەموو تۆپەکانیان خستبووە سەبەتە تورکیاوە کە ئەویش ھەموو ئەو گروپانەی کرد بە قوربانی بەرژەوندییەکانی خۆی .
بورھان شێخ ڕەئوف
