خواستی بەغدا، تاران و ئەنقەرە چاره‌نوسی كه‌ركوك به‌ره‌و كوێ ده‌بات؛ “كورد پۆسته‌كه له‌ده‌ستده‌دات”
سه‌رچاوه‌یه‌كی سیاسی ئاگادار له پارێزگای كه‌ركوك به رۆژنامه‌ی شه‌رق ئه‌لئه‌سه‌ت-ی راگه‌یاند، بۆچونی دادگای فیدڕاڵی لەو چوارچێوەیەدا ئەوەیە کە “پێگەی ئەنجومەنه‌كه بەبێ ئەنجامدانی یه‌كه‌مین دانیشتن پوچە و کاتێکیش لایەنەکان لەوەدا سەرکەوتوبن، پێویست دەبێت پارێزگار هەڵبژێردرێت و سەرۆکی ئەنجومەنەکەش لە ماوەی 30 رۆژدا یه‌كلایی ببێته‌وه”.
تائێستا له كۆی 15 پارێزگا له عێراقدا كه هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیان تیادا ئه‌نجامدرا، 13 پارێزگایان سه‌ركه‌وتوبون له هه‌ڵبژاردنی پارێزگار به به‌غدای پایته‌ختیشه‌وه و مه‌رسومی سه‌رۆكایه‌تی كۆماریان بۆ ده‌رچوه، به‌ڵام هێشتا ناكۆكی لایه‌نه سیاسیه‌كان له پارێزگاكانی كه‌ركوك و دیاله گه‌رمه.
ناکۆکییە سیاسییەکانی دیالە و کەرکوک بەشێوەیەکی سەرەکی لە دەوری پۆستی پارێزگار، بەرپرسی یەکەمی کارگێڕی دەسوڕێتەوە و تاڕادەیەکی کەمتریش لە دەوری پێگەی سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگاکە دەسوڕێتەوە، کە ئەرکی چاودێری و سەرپەرشتیکردنی پۆستی پارێزگارە.
چیرۆکی کەرکوک چییە؟
ململانێی سیاسیی ئەو پارێزگایەی دەوڵەمەند بە نەوت، ململانێی سێ پێکهاتەی سەرەکی واتا کورد و عەرەب و تورکمانه لەگەڵ کەمینەیەکی مەسیحی، لەسەر پۆستی پارێزگار، كه كورد به مافی خۆی ده‌زانێت و له دوایین هه‌ڵبژاردنیشدا زۆرینه‌ی ده‌نگه‌كانی به‌ده‌ستهێناوه، ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه كه پێكهاته‌كه له ساڵی 2017وه به زه‌بری هێز له‌سه‌رده‌می حه‌یده‌ر عه‌بادیدا ده‌سه‌ڵاتی لێوه‌رگیراوه.
لەلایەکی دیکەوە لایه‌نه‌كانی عەرەب پێداگری لەسەر ئەوە دەکەن، كه پۆستی پارێزگار له‌ده‌ستی ئه‌واندا بمێنێته‌وه، له‌كاتێكدا هه‌ر لایه‌نێك پێداگری له‌سه‌ر داخوازییه‌كانی ده‌كاته‌وه ئه‌وه‌ش كێشه‌كه‌ی ئاڵۆزتر كردوه و دانوستانه سه‌ره‌تاییه‌كان شكستیان هێناوه.
ئەو سەرچاوەیە به رۆژنامه‌كه‌ی وتوه، “کورد لەگەڵ پێکهاتەی مەسیحی 8 کورسی هەیە لە کۆی 16 کورسی لە ئەنجومەن، عەرەب و تورکمانی هاوپەیمانیش نیوەی کورسییەکانیان هه‌یه، ئەوەش کارەکە ئاڵۆزتر دەکات، هاوكات ئه‌نجامدانی یه‌كه‌مین دانیشتنی ئه‌نجومه‌نه پێویستی به ئاماده‌بونی 9 ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌ن هه‌یه”.
ئەو سەرچاوەیە پێیوایە پۆستی پارێزگار له ده‌ستی لایه‌نه‌كانی عه‌ره‌بدا ده‌مێنێته‌وه، ئەوەش لەبەر زۆر هۆکار، لەوانە “ناکۆکی گەورەکانی نێوان یەکێتی و پارتی، وێڕای پشتیوانی فراوانی بەغدا بۆ پێدانی ئەو پۆستە بە پارێزگارێكی عەرەب”.
ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەشکرد، هۆكارێكی دیكه ئه‌وه‌یه ده‌وڵه‌ته ناوچەییەکانی وەک تورکیا و ئێران دەیانەوێت ئەو پۆستە بە عەرەبەکان بسپێرن، بەهۆی ترسیان لە سەرلەنوێ بەهێزبونی هەژمونی كورد لە كەركوك.
ره‌وه‌ند مه‌لا مه‌حمود، لێپرسراوی مه‌ڵبه‌ندی كه‌ركوكی یه‌كێتی به رۆژنامه‌ی شه‌رق ئه‌لئه‌وسه‌ت-ی راگه‌یاند، نوێنەرانی عەرەب و تورکمان بەرپرسیارن کە پڕۆسەی دانوستانەکانی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێی ئاڵۆز ده‌كه‌ن.
ئه‌و به‌رپرسه‌ی یه‌كێتی باسی له‌وه‌شكرد، “لایەنە عەرەبی و تورکمانییەکان مەیلیان هەیە بەشداری دانوستانەکانی لێکتێگەیشتن سەبارەت بە دابەشکردنی پۆستەکان نەکەن، ئەوەش شتەکان ئاڵۆزتر دەکات و یارمەتیدەر نییە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە”.
ئەو پێیوایە “کورد بەهۆی زۆرینەی ژمارەییەوە مافی وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری هەیە، بەڵام ئەوە پێویستی بەوەیە هەموان لەسەر مێزی دانوستان دابنیشن، هیچ لایەنێکی سیاسیش لە کەرکوک ناتوانێت بە تەنیا ئه‌و پۆسته بەڕێوە ببات”.
بەرەی تورکمانی کە خاوەنی دو کورسییە لە ئەنجومەنی کەرکوک، پێشتر پێشنیاری چارەسەری قەیرانی حکومەتی خۆجێیی کەرکوکی کردبو، کە بریتییە لە هەڵبژاردنی پارێزگار بەشێوەیەکی دەوریی لەنێو پێکهاتەکانی پارێزگاکە (عەرەب، تورکمان، کورد).
سەرچاوە:خەندان
