بەپێی ھەواڵە فەرمیەکان، رێکارە کارگێڕی و تەکنیکییەکانی پێدانی کارەبا بە کەرتی تایبەت، تەواوکراوە و ئێستا لە سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیرانە بۆ ئەوەی ئەم کەرتەش بدرێت بە کەرتی تایبەت. وەک سەرۆکی حکومەتیش رایگەیاند، ئەوان خاوەنی سیستمێکی سۆسیالیستی یا کۆمۆنیستی نین تا گرنگی بە کەرتی گشتی لە پێناو بەرژوەەندی گشتی بدەن، لێرەدا ئەو بەروونی شوناسی ئیتلافی حکومران و دەسەڵاتی باسکرد کە ئەم دەسەڵات و حکومەتە ھی خەڵکی ھەژار و کرێکار و فەرمانبەر نییە، بەڵکو حکومەتی پاسەوانی کەرتی تایبەت و کۆمپانیا و سەرمایەدارەکانە نەک زۆرینەی خەڵک، پێشتریش سێکتەرەکانی تەندروستی و خوێندن و ئاو و بەشێک لە کارەکانی وەزارەتی داد و پشکنینی ئۆتۆمبێل و خزمەتگوزارییەکانی ھەڵگرتنەوەی خۆڵ و خۆشاک و پارک و شوێنی یاری ھتد .. لە کەرتی گشتییەوە درا بە کەرتی تایبەت، واتە ئەم بڕیارە درێژکراوەی کارەکانی تری حکومەتە کە ھەمووی ھەڵگری یەک دیدگای بەرێوەبردنە .گواستنەوەی ئەم کەرتانە بە رووی دەرەوە لە ژێر ناونیشانی (بەرژەوەندی گشتی و باشترکردنی خزمەتگوزارییەکانە)، بەڵام لە ناوەوە و لە جەوھەری پرۆژەکەدا بۆ بەرژەوەندی کەمینەی دەسەڵاتدار و سەرمایەدارەکان لەو مۆدێلەی کوردستان ناتوانین ناوی بازاری ئازادیشی لێ بنێین، چونکە تەماحی ئەوان ئەوێشی داگیرکردووە .
بەتایبەتکردن (الخێخێە،Privatization ) چەندین جۆری ھەیە ئەوەی لە ھەرێمی کوردستان دەگوزەرێت بریتییە لە بەتایبەتیکردنی رەھا، واتە گواستنەوەی موڵکی گشتی و حکومەت بۆ کەرتی تایبەت لە زۆربەی زۆری کەرتەکان ھەنگاو بەھەنگاو تا دەچێتە قۆناغی بە تایبەتیکردنی رەھا. ئەمە لە کاتێکدا لە ناوەندە سەرمایەدارەگەورەکان خزمەتگوزارییە گرنگەکان ھێشتا لە لای کەرتی گشتییە.
ئەم گواستنەوەیە جەوھەری ئابوری و سیاسی ھەیە کە پێی دەگوترێت سیاسەتی ئایدۆلۆژیای (نیولیبرالیزم) لەماوەی دەسەڵاتی (ریگان و تاتشر) فەرزکراو چووە بواری کرداری و دواتر رۆژ لە دوای رۆژ بەشێکی زۆری وڵاتانی رۆژئاوای گرتەوە، کۆی ئەم گواستنەوەیە پرۆسەیەکە بە فەرمانی زلھێزە سەرمایەدارەکان و سەرپەرشتی راستەوخۆی سەندوقی دراوی نێودەوڵەتی و بانکی نێودەوڵەتی بە ھاوکاری راستەوخۆی دەسەڵاتی ناوخۆ ئەنجام دەدرێت، وەک لای خۆمان کە شوناسێکی بۆرژوازی مشەخۆری پاشکۆی وەرگرتووە.
لێکەوتەکانی لە دوای گۆرینی پەیکەری ئابوری لە ئاستی جیھانی ناوخۆش بریتی بوو لە کەمکردنەوە یا نەمانی بیمە کۆمەڵایەتییەکان و خزمەتگوزارییەکانی تەندورستی و خوێندن ھتد..، نەمانی رۆڵی حکومەت لە بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی و فەرزکردنی باج و رسومات لەسەر ھەموو خزمەتگوزارییەک کە پێشوو بەخۆرایی یا نرخی رەمزی بوو، سەرەنجام بەرزبونەوەی رێژەی بێکاری و ھەژاری و دابەزینی داھاتی تاک و ناوەندی تەمەنیشی لێ کەوتەوە .
ئەم پرۆژەیە لەگەڵ خۆیدا روبەروی رەتکردنەوەیەکی جەماوەری بەرفراوان بوو لەسەر ئاستی ناوخۆ و جیھانی، بەتایبەتی لە ئەمریکای لاتین پارتە چەپە و کۆمۆنیستەکان بە ھاوکاری سەندیکا و رێکخراوە جەماوەرییەکان راستەوخۆ روبەروی دەسەڵاتداران بوونەوە.
لە ھەرێمی کوردستان دژ بە تایبەتیکردنی موڵکی گشتی و پاڵپشتینەکردنی خزمەتگوزارییە گشتییەکان بەتایبەتی لە سێکتەری تەندروستی و خوێندن و کارەبا و ھتد..، دەیبنیین لە ئاستێکی فراوانی جەماوەری نارەزایەتی دروست بووە، ئەم نارەزایەتییە کۆمەڵایەتییە لە ئاستی ھاشتاک و خۆپیشاندانی ئەلیکترۆنی نامێنێتەوە، بەڵکو بۆ سەر جادە و روبەروبوونەوەی دەستەویەخە دەچێت .
لایەنە چەپ و کۆمۆنیست و دیموکرات و ئازادیخوازەکان بۆ ئەم تێکۆشانە جەماوەرییە دەستیان بە ئامادەکاریکردووە، ئەوە کارێکی ئێجگار گرنگە و پێویستە لە ئاستێکی فراوان و بە بەشداری ھەموو ھێزە کۆمۆنیست و چەپەکان و چین و توێژەکان بێت دوور لە عەقڵیەتی بەرتەسکی حزبی مامەڵەی لەتەکدا بکرێت، بەڵام لەوەش گرانتر نابێت تەنیا لە ئاستی رەتکردنەوەی ئەم بڕیارە قەتیس بێت، چونکە دواتر ھەر خۆی دەبێتە ھۆکاری بەرھەمھێنانەوەی دۆخی فەرزکراو، ئەزمونی تێکۆشانی جەماوەری و کۆمۆنیستەکان پێمان دەڵێت ھاوکات لەگەڵ روبەروبوونەوەدا، لە ھەگبەکەماندا خستنەرووی پرۆژەییەکی فکری ئابوری سیاسی لە چوارچێوەیەکی رێکخراودا بۆ ھێنانەدی دونیایەکی باشتر پێویستە و دەبێت وەک بەدیل بخرێتەروو.هیوا عومەر:
